Πανελλήνιες 2014

ΠΕΜΠΤΗ 12  ΙΟΥΝΙΟΥ 2014

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.

α. Όταν το οριακό προϊόν μειώνεται, αρχίζει συγχρόνως να μειώνεται και το συνολικό προϊόν.

β. Η ζήτηση ενός αγαθού μεταβάλλεται προς την ίδια κατεύθυνση με την μεταβολή της τιμής του υποκατάστατου αγαθού.

γ. Τα αγαθά των οποίων η ζήτηση αυξάνεται όταν το εισόδημα των καταναλωτών μειώνεται, ονομάζονται κατώτερα αγαθά.

δ. Μια ταυτόχρονη αύξηση της προσφοράς και της ζήτησης ενός αγαθού έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της ποσότητας ισορροπίας του αγαθού.

ε. Όταν ΕD = 0 σε όλα τα σημεία της καμπύλης ζήτησης, τότε η ζήτηση χαρακτηρίζεται τελείως ανελαστική και η καμπύλη ζήτησης είναι παράλληλη προς τον άξονα των ποσοτήτων.

Μονάδες 15

Στις παρακάτω προτάσεις Α2 και Α3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Α2. Το συνολικό προϊόν γίνεται μέγιστο, όταν

α. το μέσο προϊόν είναι ίσο με το οριακό προϊόν

β. το μέσο προϊόν είναι μέγιστο

γ. το οριακό προϊόν είναι μέγιστο

δ. το οριακό προϊόν είναι μηδέν.

Μονάδες 5

Α3. Η βελτίωση της τεχνολογίας παραγωγής ενός αγαθού μετατοπίζει 

α. την καμπύλη του συνολικού προϊόντος προς τα πάνω και την καμπύλη προσφοράς προς τα αριστερά

β. την καμπύλη του συνολικού προϊόντος προς τα πάνω και την καμπύλη προσφοράς προς τα δεξιά

γ. την καμπύλη του συνολικού προϊόντος προς τα κάτω και την καμπύλη προσφοράς προς τα δεξιά

δ. την καμπύλη του συνολικού προϊόντος προς τα κάτω και την καμπύλη προσφοράς προς τα αριστερά.

Μονάδες 5

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

Να περιγράψετε τη συμπεριφορά του καταναλωτή ως προς τη ζήτηση των αγαθών.

Μονάδες 25

ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ

Μια οικονομία παράγει δύο αγαθά Χ και Ψ και απασχολεί όλους τους παραγωγικούς συντελεστές πλήρως και αποδοτικά με δεδομένη τεχνολογία, όπως στον παρακάτω πίνακα. Είναι, επίσης, γνωστό ότι, όταν όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές απασχολούνται στην παραγωγή του αγαθού Ψ, τότε η οικονομία παράγει 250 μονάδες του αγαθού Ψ.

Συνδυασμοί Παραγωγής	Χ	Ψ	ΚΕΧ
Α	;	;
			;
Β	50	150
			;
Γ	75	75
			5
Δ	;	0

Ζητείται

Γ1. να μεταφέρετε τον πίνακα στον τετράδιό σας και να αντικαταστήσετε τα ερωτηματικά με τις σωστές αριθμητικές τιμές, κάνοντας τους αντίστοιχους υπολογισμούς.

Μονάδες 5

Γ2. να υπολογίσετε το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Ψ και να το χαρακτηρίσετε ως αυξανόμενο, σταθερό ή μειούμενο. (μονάδες 4) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 4)

Μονάδες 8

Γ3. με τη βοήθεια του κόστους ευκαιρίας, να χαρακτηρίσετε τον συνδυασμό Χ = 80, Ψ = 45 ως εφικτό ή ανέφικτο. (μονάδες 3) Να εξηγήσετε την οικονομική σημασία του συνδυασμού. (μονάδες 3)

Μονάδες 6

Γ4. να βρείτε πόσες μονάδες του αγαθού Ψ πρέπει να θυσιαστούν αν η παραγωγή του αγαθού Χ αυξηθεί από 20 μονάδες σε 70 μονάδες.

Μονάδες 6

ΟΜΑΔΑ ΤΕΤΑΡΤΗ

Οι αγοραίες συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς προϊόντων είναι γραμμικές.

Στην αγορά ενός αγαθού Χ, η αγοραία συνάρτηση ζήτησης είναι QD = 400 – 20P και η τιμή ισορροπίας ΡΕ = 4 χρηματικές μονάδες. Η αλλαγή των προτιμήσεων των καταναλωτών έχει ως συνέπεια να αυξηθεί η ζητούμενη ποσότητα σε κάθε τιμή κατά 100 μονάδες προϊόντος. Η ποσότητα ισορροπίας που προκύπτει διαμορφώνεται στις 380 μονάδες προϊόντος.

Δ1. Να βρείτε την εξίσωση προσφοράς.

Μονάδες 10

Δ2. Να υπολογίσετε την ελαστικότητα της προσφοράς, ως προς την τιμή, στο τόξο που δημιουργούν τα σημεία ισορροπίας και να χαρακτηρίσετε την προσφορά ως προς την ελαστικότητα.

Μονάδες 5

Δ3. Εάν το κράτος επιβάλει ως ανώτατη τιμή την αρχική τιμή ισορροπίας, να υπολογίσετε

α. το έλλειμμα στην αγορά του αγαθού Χ (μονάδες 4)

β. το μέγιστο δυνατό «καπέλο». (μονάδες 4)

Μονάδες 8

Δ4. Η επιβολή ανώτατης τιμής από το κράτος πρέπει να είναι βραχυχρόνια ή μακροχρόνια και γιατί;

Μονάδες 2

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

Α1. α) Λάθος    β) Σωστό    γ) Σωστό   δ) Λάθος   ε) Λάθος  Α2 (δ)            Α3(β)

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

Β1. Ο καταναλωτής ικανοποιεί τις ανάγκες του με τη χρησιμοποίηση των αγαθών. Για τον καταναλωτή, χρησιμότητα ενός αγαθού είναι η ικανοποίηση την οποία απολαμβάνει σε μια ορισμένη χρονική περίοδο από την κατανάλωση του αγαθού αυτού. Επιδίωξη του καταναλωτή είναι να μεγιστοποιεί τη χρησιμότητα που απολαμβάνει από την κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών. Η επιδίωξη της μέγιστης χρησιμότητας αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς του καταναλωτή στη ζήτηση αγαθών. Την παραπάνω επιδίωξη περιορίζουν δυο παράγοντες οι οποίοι σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο είναι δεδομένοι για τον καταναλωτή: Το χρηματικό του εισόδημα και οι τιμές των αγαθών.

Με τον όρο χρηματικό εισόδημα εννοούμε ένα συγκεκριμένο αριθμό χρηματικών μονάδων που μπορεί να διαθέσει για την αγορά αγαθών.

Με τον όρο τιμή ενός αγαθού εννοούμε τον αριθμό των χρηματικών μονάδων που απαιτούνται για την απόκτηση μιας μονάδας από το συγκεκριμένο αγαθό.

Επομένως, ο καταναλωτής είναι αναγκασμένος να επιλέξει αυτά τα αγαθά και σε εκείνες τις ποσότητες που του επιτρέπει το εισόδημά του, έτσι ώστε από την κατανάλωσή τους να μεγιστοποιεί τη χρησιμότητά του.

Μια τέτοια συμπεριφορά ονομάζεται ορθολογική συμπεριφορά και ο καταναλωτής ορθολογικός καταναλωτής. Ένας ορθολογικός καταναλωτής, ο οποίος σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο έχει έτσι κατανείμει το εισόδημά του, ώστε αγοράζοντας αυτά τα αγαθά και σε εκείνες τις ποσότητες να μεγιστοποιείται η χρησιμότητά του, λέμε ότι βρίσκεται σε ισορροπία. Αυτό σημαίνει ότι, αν

δεν υπάρξει καμία μεταβολή, για παράδειγμα στις προτιμήσεις του, στις τιμές των αγαθών ή στο εισόδημά του, δεν έχει κανένα λόγο να μεταβάλει τη συμπεριφορά του.

ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ

Γ1. Όταν το σύνολο των παραγωγικών συντελεστών απασχολούνται στην παραγωγή του ενός αγαθού (Ψ) δεν υπάρχουν διαθέσιμοι παραγωγικοί συντελεστές για  την παραγωγή του άλλου (Χ). Επομένως στο συνδυασμό Α έχουμε Ψ=250, Χ=0

ΚΕ(Χ) Α Β = (250-150)/(50-0) = 2
ΚΕ(Χ) Β Γ = (150-75)/(75-50) = 3

ΚΕ(Χ) Γ Δ = (75-0)/(Ψ-75) ή 5=75/(Ψ-75)  ή 5Ψ -75 =75 ή Ψ =90 



Γ2.    ΚΕ(Ψ) Δ Γ = (90-75)/(75-0) = 0,2
 ΚΕ(Ψ) Γ Β = (75-50)/(150-75) = 0,3
ΚΕ(Ψ) Β Α = (50-0)/(250-150)=0,5 

Παρατηρούμε ότι καθώς αυξάνεται το Ψ η θυσία του Χ είναι ολοένα και μεγαλύτερη (1/5, 1/3, 1/2). Συνεπώς το ΚΕ είναι αυξανόμενο.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι συντελεστές παραγωγής δεν είναι εξίσου κατάλληλοι και αποδοτικοί τόσο στην παραγωγή του Χ όσο και στην παραγωγή του Ψ. Καθώς αυξάνεται η παραγωγή του αγαθού Ψ αποσπώνται από την παραγωγή του Χ συντελεστές που είναι όλο και λιγότεροι κατάλληλοι για την παραγωγή του Ψ

Γ3.   Η ποσότητα  Χ=80 βρίσκεται ανάμεσα στους συνδυασμούς Γ και Δ,  με ΚΕ (Χ)= 5

ΚΕ(Χ) ΓΔ: 5 = (75-Ψ)/(80-75) ή 25=75-Ψ ή ψ=50 

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όταν η οικονομία παράγει 80 μονάδες Χ το μέγιστο που μπορεί να παράγει από το Ψ είναι 50 μονάδες. Άρα ο ζητούμενος συνδυασμός με Χ=80, Ψ=45  είναι εφικτός.

Οι εφικτοί συνδυασμοί δηλώνουν υποαπασχόληση των παραγωγικών συντελεστών.

Γ4.  Η ποσότητα  Χ=20 βρίσκεται ανάμεσα στους συνδυασμούς Α και Β,  με ΚΕ (Χ)= 2

ΚΕ(Χ) ΒΓ: 3 = (150-Ψ)/(70-50) ή 60=150-Ψ ή ψ=90 

Αντίστοιχα η ποσότητα  Χ=70 βρίσκεται ανάμεσα στους συνδυασμούς Β και Γ  με ΚΕ (Χ)= 3

Άρα καθώς αυξάνεται το Χ από 20 μονάδες σε 70 μονάδες θα πρέπει να θυσιαστούν 210-90=120 μονάδες του αγαθού Ψ

ΟΜΑΔΑ ΤΕΤΑΡΤΗ

Δ.1. Εφόσον αυξάνεται η ζητούμενη ποσότητα σε κάθε τιμή κατά 100 μονάδες, λόγω της μεταβολής των προτιμήσεων των καταναλωτών θα έχουμε και αύξηση της ζήτησης του αγαθού. Η νέα η συνάρτηση ζήτησης διαμορφώνεται ως εξής:

QD΄ = 400 – 20Ρ + 100 ⇒ QD΄ = 500 – 20Ρ

 QD΄ = 400 – 20Ρ + 100 ⇒ QD΄ = 500 – 20Ρ

Για Ρ_Ε = 4 έχουμε: QD = 400 – 20 ∙ 4 ⇒ QD΄ = 320

Στο νέο σημείο ισορροπίας Ι ισχύει QD΄= QS=380

QD΄ = 500 – 20 ∙ Ρ_I ⇒ 380 = 500 – 20∙ Ρ_I ⇒ Ρ_I = 6

ΣΗΜΕΙΑ	P	QD	QD΄	QS
Ε	4	320	400	320
Ι	6		380	380

Προκύπτουν έτσι δύο σημεία πάνω στην καμπύλη προσφοράς:

Ε: Ρ = 4 και Q = 320 και Ι: Ρ = 6 και Q = 380

Ρ_Ε=4 έχουμε: 320 = γ+4δ

Ρ_Ι= 6 έχουμε: 380 = γ+6δ

                        60=2δ⇒δ=30

320 = γ+4δ ⇒320 = γ+4∙ 30⇒ γ=200

Επομένως: QS= 200+30 Ρ 

Δ.2. Χρησιμοποιούμε τον τύπο της τοξοειδούς ελαστικότητας προσφοράς:

Εs τόξου = (ΔQ/ΔP) * (PI+PE)/(QI+QE) = [(380-320)] *[(6+4)*(380+320)] = 0,42

Εφόσον ES = 0,42 < 1 η ελαστικότητα προσφοράς είναι ανελαστική.

Δ.3. α. Για Ρ_Ε = 4 έχουμε: QD΄ = 500 – 20 ∙ 4 ⇒ QD΄ = 420

            Για Ρ_Ε = 4 έχουμε: QS = 200+30 ∙ 4 ⇒ QS = 320

Έλλειμμα=QD΄ - QS = 420 - 320 = 100 μονάδες

β. Αντικαθιστούμε στη συνάρτηση ζήτησης όπου QD, την προσφερόμενη ποσότητα για ΡΑ = 4, και προκύπτει έτσι η τιμή της μαύρης αγοράς:

QD΄ = 500 – 20 Ρ ⇒ 320 = 500 – 20 Ρ ⇒ 20 Ρ = 180 ⇒ Ρ = 9

Το «πιθανό καπέλο» είναι η διαφορά της ανώτατης τιμής από την τιμή της «μαύρης

αγοράς» δηλαδή: Ρ – ΡΑ = 9 – 4 = 5 χρηματικές μονάδες

Δ.4. Με την επιβολή ανώτατης τιμής μπορεί να ανατρέπεται η ισορροπία στην αγορά και να δημιουργούνται ελλείμματα και παράνομες αγορές. Αυτό δε σημαίνει ότι το κράτος δεν πρέπει να παρεμβαίνει στη λειτουργία της αγοράς. Η επιβολή ανώτατης τιμής πρέπει να είναι βραχυχρόνια, για να αποφεύγεται η "μαύρη αγορά".