ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ
ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ
ΤΕΤΑΡΤΗ 25 ΜΑΪΟΥ 2016
ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
ΘΕΜΑ
Α
Α1. Να
χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα
στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι
σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Ένας σημαντικός
παράγοντας που επηρεάζει την οικονομική ζωή των ανθρώπων είναι η αβεβαιότητα
που υπάρχει σχετικά με τα αποτελέσματα των ενεργειών τους.
β. Όταν η συνάρτηση
ζήτησης ενός προϊόντος είναι ισοσκελής υπερβολή, η συνολική δαπάνη των
καταναλωτών για το προϊόν μεταβάλλεται, καθώς μεταβάλλεται η τιμή του.
γ. Το σταθερό κόστος
επιβαρύνει την επιχείρηση και όταν ακόμη η παραγωγή της είναι μηδέν.
δ. Στη βραχυχρόνια
περίοδο παραγωγής, η συμπεριφορά του συνολικού, του μέσου και του οριακού
προϊόντος εξηγείται από το νόμο της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης.
ε. Η εισοδηματική
ελαστικότητα των κανονικών αγαθών είναι αρνητική.
Μονάδες 15
Στις παρακάτω προτάσεις Α2 και Α3 να γράψετε
στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και, δίπλα του, το γράμμα που
αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Α2. Μια επιχείρηση
λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο παραγωγής. Όταν παράγει 40 μονάδες,
παρουσιάζει μέσο μεταβλητό κόστος 8 χρηματικές μονάδες και συνολικό κόστος 400
χρηματικές μονάδες. Το σταθερό κόστος (FC) της επιχείρησης είναι
α. FC=80 χρηματικές μονάδες
β. FC=320 χρηματικές μονάδες
γ. FC=5 χρηματικές μονάδες
δ. FC=40 χρηματικές μονάδες.
Μονάδες 5
Α3. Η καμπύλη ζήτησης
ενός αγαθού είναι ευθεία γραμμή που τέμνει τον άξονα των τιμών στο σημείο Α και
τον άξονα των ποσοτήτων στο σημείο Β. Στο μέσο Μ του ευθύγραμμου τμήματος ΑΒ,
για την ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή ισχύει
α. |ED|>1
β. 0<|ED|<1
γ. |ED|=1
δ. ED=0
Μονάδες 5
ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
Β1. Να περιγράψετε, με
τη βοήθεια διαγράμματος που θα σχεδιάσετε (μονάδες 5), τον τρόπο με τον οποίο
επηρεάζουν την προσφορά ενός αγαθού οι παρακάτω προσδιοριστικοί παράγοντες
(ceteris paribus): α. οι τιμές των παραγωγικών συντελεστών (μονάδες 7) β. η
τεχνολογία παραγωγής του (μονάδες 5) γ. οι καιρικές συνθήκες (μονάδες 4) δ. ο
αριθμός των επιχειρήσεων (μονάδες 4). Στην παραπάνω περιγραφή να χρησιμοποιηθεί
το ίδιο διάγραμμα για όλες τις περιπτώσεις.
Μονάδες 25
ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ
Δίνεται ο παρακάτω πίνακας με τους
μέγιστους συνδυασμούς παραγωγικών δυνατοτήτων μιας οικονομίας που παράγει μόνο
τα αγαθά Χ και Ψ. Όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές απασχολούνται πλήρως και
αποδοτικά και η τεχνολογία παραγωγής τους είναι δεδομένη.
|
ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ
ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
|
ΑΓΑΘΟ Χ
|
ΑΓΑΘΟ Ψ
|
ΚΟΣΤΟΣ
ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ
(Χ)
|
ΚΟΣΤΟΣ
ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ
(Ψ)
|
|
Α
|
0
|
300
|
|
|
|
|
|
|
2
|
;
|
|
Β
|
;
|
220
|
|
|
|
|
|
|
;
|
1/3
|
|
Γ
|
70
|
;
|
|
|
|
|
|
|
;
|
1/4
|
|
Δ
|
90
|
50
|
|
|
|
|
|
|
;
|
;
|
|
Ε
|
100
|
0
|
|
|
Γ1. Να μεταφέρετε τον
πίνακα στο τετράδιό σας και, κάνοντας τους κατάλληλους υπολογισμούς, να
αντικαταστήσετε τα ερωτηματικά με τις σωστές αριθμητικές τιμές.
Μονάδες 7
Γ2. Να σχεδιάσετε την
Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων (ΚΠΔ) της οικονομίας.
Μονάδες 4
Γ3. Ποια είναι η
μέγιστη ποσότητα του αγαθού Ψ που μπορεί να παραχθεί, όταν παράγονται 75
μονάδες από το αγαθό Χ;
Μονάδες 4
Γ4. Με τη βοήθεια του
κόστους ευκαιρίας, να εξετάσετε, κάνοντας τους κατάλληλους υπολογισμούς, πού
βρίσκεται ο συνδυασμός Κ (Χ=92, Ψ=30) σε σχέση με την ΚΠΔ και να εξηγήσετε την
οικονομική του σημασία.
Μονάδες 5
Γ5. Πόσες μονάδες από
το αγαθό Χ πρέπει να θυσιαστούν, για να παραχθούν οι τελευταίες 110 μονάδες από
το αγαθό Ψ;
Μονάδες 5
ΟΜΑΔΑ ΤΕΤΑΡΤΗ
Οι αγοραίες συναρτήσεις ζήτησης και
προσφοράς ενός αγαθού Χ είναι γραμμικές. Όταν η τιμή του αγαθού είναι 5€, τότε
η προσφερόμενη ποσότητά του είναι 30 μονάδες και το έλλειμμα που εμφανίζεται
στην αγορά είναι 50 μονάδες. Όταν η τιμή του αγαθού αυξάνεται από 5€ σε 6€, η
προσφερόμενη ποσότητα είναι 32 μονάδες και η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την
τιμή του είναι ΕD=-1/2
Δ1. Να βρείτε τις αγοραίες συναρτήσεις ζήτησης
και προσφοράς.
Μονάδες 8
Δ2. Να υπολογίσετε
αλγεβρικά την τιμή και την ποσότητα ισορροπίας του αγαθού στην αγορά.
Μονάδες 4
Δ3. Να υπολογίσετε σε
ποια τιμή του αγαθού παρουσιάζεται έλλειμμα 20 μονάδων προϊόντος.
Μονάδες 4
Δ4. Να υπολογίσετε την
ποσοστιαία μεταβολή της συνολικής δαπάνης των καταναλωτών, όταν η τιμή του
αγαθού αυξάνεται από 5€ σε 6€ (μονάδες 2). Να δικαιολογήσετε τη μεταβολή της
συνολικής δαπάνης με τη βοήθεια της ελαστικότητας ζήτησης ως προς την τιμή
(μονάδες 2).
Μονάδες 4
Δ5. Το αγαθό Ψ είναι
συμπληρωματικό του αγαθού Χ. Μια μεταβολή στην τιμή του συμπληρωματικού αγαθού
Ψ (ceteris paribus) είχε ως αποτέλεσμα να διαμορφωθεί η αγοραία συνάρτηση
ζήτησης του αγαθού Χ ως εξής: QD΄=110-8P.
α. Να υπολογίσετε τη νέα τιμή και τη νέα
ποσότητα ισορροπίας του αγαθού Χ (μονάδες 2).
β. Να απαντήσετε αν η τιμή του
συμπληρωματικού αγαθού Ψ αυξήθηκε ή μειώθηκε, αιτιολογώντας την απάντησή σας
(μονάδες 3).
Μονάδες 5
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ Α
Α.1. α) Σωστό β)
Λάθος γ) Σωστό δ) Σωστό ε) Λάθος
Α.2. (α) Α.3. (γ)
ΘΕΜΑ B
Σχολικό βιβλίο
κεφάλαιο 4 σελ. 53-54 ενότητα 5 «Προσδιοριστικοί παράγοντες της προσφοράς»
ΘΕΜΑ Γ
Γ.1. Κόστος ευκαιρίας = Μονάδες αγαθού που θυσιάζονται
Μονάδες
αγαθού που παράγονται
ΚΕ(Χ) σε όρους Ψ = ΔΨ και
ΚΕ (Ψ) σε όρους Χ = ΔΧ
ΔΧ ΔΨ
ΚΕ(Χ)ΑΒ = ΔΨ
⇔300-220=2 ⇔2Χ=80 ⇔Χ=40
ΔΧ Χ-0
ΚΕ(Ψ)ΒΑ = ΔΧ
= 40-0 =
40=0,5
ΔΨ 300-220 80
ΚΕ(Ψ)ΓΒ = ΔΧ
= 40-0 = 40=0,5
ΔΨ 300-220 80
ΚΕ(Ψ)ΓΒ = ΔΧ
⇔ 1 = 70-40
⇔Ψ-220=90 ⇔Ψ=130
ΔΨ 3 Ψ-220
ΚΕ(Χ)ΒΓ = ΔΨ =220-130=90=3
ΔΧ 70-40
30
ΚΕ(Χ) ΓΔ = ΔΨ
=130-50=80=4
ΔΧ 90-70 20
ΚΕ(Ψ)ΕΔ = ΔΧ =100-90 = 0,2
ΔΨ 50-0
Ο πίνακας συμπληρωμένος είναι
|
ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ
ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
|
ΑΓΑΘΟ Χ
|
ΑΓΑΘΟ Ψ
|
ΚΟΣΤΟΣ
ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ
(Χ)
|
ΚΟΣΤΟΣ
ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ
(Ψ)
|
|
Α
|
0
|
300
|
|
|
|
|
|
|
2
|
1/2
|
|
Β
|
40
|
220
|
|
|
|
|
|
|
3
|
1/3
|
|
Γ
|
70
|
130
|
|
|
|
|
|
|
4
|
1/4
|
|
Δ
|
90
|
50
|
|
|
|
|
|
|
5
|
1/5
|
|
Ε
|
100
|
0
|
|
|
Γ.2.
Γ.3.
Η ποσότητα Χ=75 βρίσκεται ανάμεσα στους συνδυασμούς Γ
και Δ, όπου το ΚΕ (Χ)= 4
|
ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ
ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
|
ΑΓΑΘΟ Χ
|
ΑΓΑΘΟ Ψ
|
ΚΟΣΤΟΣ
ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ
(Χ)
|
ΚΟΣΤΟΣ
ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ
(Ψ)
|
|
Γ
|
70
|
130
|
|
|
|
Γ’
|
75
|
Ψ=100
|
4
|
1/4
|
|
Δ
|
90
|
50
|
|
|
ΚΕ(Χ)ΓΓ΄=ΔΨ⇔130-Ψ=4 ⇔130-Ψ=20 ⇔Ψ=100
ΔΧ 75-70
Γ.4.
Η ποσότητα Χ=92 βρίσκεται ανάμεσα στους συνδυασμούς Δ
και Ε, όπου το ΚΕ (Χ)= 5
|
ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ
ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
|
ΑΓΑΘΟ Χ
|
ΑΓΑΘΟ Ψ
|
ΚΟΣΤΟΣ
ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ
(Χ)
|
ΚΟΣΤΟΣ
ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ
(Ψ)
|
|
Δ
|
90
|
50
|
|
|
|
Δ΄
|
92
|
Ψ=40
|
5
|
1/5
|
|
Ε
|
100
|
0
|
|
|
ΚΕ(Χ)ΔΔ΄=ΔΨ⇔50-Ψ=5 ⇔50-Ψ=10 ⇔Ψ=40
ΔΧ 92-90
Άρα ο συνδυασμός Κ (Χ=90,Ψ=30) είναι εφικτός και
βρίσκεται αριστερά της ΚΠΔ. Από οικονομικής απόψεως αυτό σημαίνει ότι ορισμένοι
ή όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές υποαπασχολούνται.
Γ.5. Για να παραχθούν
οι τελευταίες 110 μονάδες από το αγαθό Ψ αυτό σημαίνει ότι η παραγωγή του Ψ θα
γίνει 300-110=190 μονάδες
Η ποσότητα Ψ=190 βρίσκεται ανάμεσα στους συνδυασμούς Β
και Γ, όπου το ΚΕ (Χ)= 3
|
ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ
ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
|
ΑΓΑΘΟ Χ
|
ΑΓΑΘΟ Ψ
|
ΚΟΣΤΟΣ
ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ
(Χ)
|
ΚΟΣΤΟΣ
ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ
(Ψ)
|
|
Β
|
40
|
220
|
|
|
|
Β΄
|
Χ=50
|
190
|
3
|
1/3
|
|
Γ
|
70
|
130
|
|
|
ΚΕ(Χ)ΒΒ΄=ΔΨ⇔220-190=3 ⇔3Χ-120=30 ⇔Χ=50
ΔΧ Χ-40
Επομένως για να
παραχθούν οι τελευταίες 110 μονάδες από το αγαθό Ψ αυτό σημαίνει ότι
θυσιάζονται 50-0=50 μονάδες Χ
ΘΕΜΑ Δ
Δ1. Έλλειμμα = QD - QS ⇔50= QD -30⇔ QD =80
ED = ΔQ ⋅ P⇔ -0,5 =QDΒ -80 ⋅ 5 ⇔ QDΒ = 72
ΔP Q 6-5 80
|
ΣΗΜΕΙΑ
|
Τιμή
(Ρ)
|
Ζητούμενη Ποσότητα
(QD)
|
Προσφερόμενη Ποσότητα
(QS)
|
|
Α
|
5
|
80
|
30
|
|
Β
|
6
|
72
|
32
|
Η
συνάρτηση ζήτησης είναι γραμμική της μορφής QD= α +β ⋅ P (1)
Για P=80,
η (1) γίνεται: 80=α+β⋅ 5 (2)
Για P=72,
η (1) γίνεται: 72 =α+β⋅6 (3)
Αφαιρούμε
κατά μέλη τις σχέσεις (2),(3) και έχουμε: 8=- β
Τοποθετούμε
το β στην (2) οπότε: 80 = α+ (−8)⋅5⇔ α = 120
Επομένως
η γραμμική συνάρτηση ζήτησης είναι η εξής: QD =120 − 8P
Η
συνάρτηση προσφοράς είναι γραμμική της μορφής Qs= γ +δ⋅P (4)
Για P=30,
η (4) γίνεται: 30=γ+δ⋅ 5 (5)
Για P=32,
η (4) γίνεται: 32 =γ+δ⋅6 (6)
Αφαιρούμε
κατά μέλη τις σχέσεις (5),(6) και έχουμε: 2=δ
Τοποθετούμε
το δ στην (5) οπότε: 30 = γ+ 2⋅5⇔ γ = 20
Επομένως
η γραμμική συνάρτηση ζήτησης είναι η εξής: Qs =20+2P
Δ2. QD= Qs⇔120-8P=20+2
P⇔100=10 P⇔ PΙ =10
QΙ =120-8P⇔ QΙ =120-8⋅10⇔ QΙ =40
Δ3. Έλλειμμα = QD - QS ⇔20=
120-8P –(20+2P)⇔ 10 P =80 )⇔P=8
Δ4. Η Συνολική Δαπάνη στο σημείο Α είναι: ΣΔΑ= PΑ⋅ QΑ⇔ ΣΔΑ= 5⋅ 80⇔ ΣΔΑ= 400
Η Συνολική Δαπάνη στο σημείο Β είναι: ΣΔΒ= PΒ⋅ QΒ⇔ ΣΔΒ= 6⋅ 72⇔ ΣΔΒ= 432
|
ΣΗΜΕΙΑ
|
Τιμή
(Ρ)
|
Ζητούμενη Ποσότητα
(QD)
|
Συνολική δαπάνη
(ΣΔ)
|
|
Α
|
5
|
80
|
400
|
|
Β
|
6
|
72
|
432
|
Δ5. QD΄= Qs⇔110-8P=20+2 P⇔90=10 P⇔ PΕ =9
QΕ =110-8P⇔ QΕ =110-8⋅9⇔ QΕ =38
Παρατηρούμε πως
αυτή η μεταβολή της τιμής του συμπληρωματικού Ψ οδήγησε την αγορά του
αγαθού Χ σε ένα νέο σημείο ισορροπίας στο οποίο η νέα τιμή ισορροπίας (PΕ=9) είναι μικρότερη της αρχικής (PΙ=10) και η
νέα ποσότητα ισορροπίας (QΕ=38) είναι
μικρότερη της αρχικής (QΙ=40). Για να
συμβεί αυτό θα πρέπει η καμπύλη ζήτησης να μετατοπιστεί προς τα αριστερά, άρα
να μειωθεί η ζήτηση, οπότε η τιμή του συμπληρωματικού αγαθού αυξήθηκε.
