ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
ΘΕΜΑ A
A1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Οι μεταβολές στο μέγεθος του εισοδήματος δεν έχουν την ίδια επίδραση σε όλα τα αγαθά.
β. Αν η ελαστικότητα ζήτησης είναι ίση με το μηδέν σε όλα τα σημεία της καμπύλης ζήτησης, τότε η ζήτηση χαρακτηρίζεται τελείως ελαστική.
γ. Η καμπύλη του Μέσου Σταθερού Κόστους στη βραχυχρόνια περίοδο αρχικά μειώνεται και στη συνέχεια αυξάνεται ως συνέπεια του Νόμου της Φθίνουσας Απόδοσης.
δ. Η επιβολή ανώτατης τιμής πρέπει να είναι μακροχρόνια, ώστε να αποφεύγεται η «μαύρη αγορά». ε. Η συνάρτηση παραγωγής εκφράζει τη σχέση που συνδέει τη μέγιστη ποσότητα προϊόντος, που μπορεί να παραχθεί σε ορισμένο χρόνο, με συγκεκριμένες ποσότητες συντελεστών και με δεδομένη την τεχνολογία παραγωγής.
Μονάδες 15
Για τις παρακάτω προτάσεις Α2 και Α3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Α2. Ο σπουδαιότερος προσδιοριστικός παράγοντας της ελαστικότητας προσφοράς είναι:
α. η τεχνολογία παραγωγής
β. το μέγεθος της επιχείρησης
γ. ο χρόνος
δ. οι καιρικές συνθήκες.
Μονάδες 5
Α3. Το σιτάρι χρησιμοποιείται για την παραγωγή του ψωμιού. Αν αυξηθεί η τιμή του σιταριού, ενώ οι υπόλοιποι παράγοντες παραμένουν σταθεροί (ceteris paribus), τότε:
α. θα αυξηθεί η προσφερόμενη ποσότητα του ψωμιού
β. θα μειωθεί η ζήτηση του ψωμιού
γ. θα αυξηθεί η προσφορά του ψωμιού
δ. θα μειωθεί η προσφορά του ψωμιού.
Μονάδες 5
ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΘΕΜΑ Β Β1. Να περιγράψετε τις τρεις κατηγορίες στις οποίες ταξινομούνται οι συντελεστές παραγωγής και να δώσετε παραδείγματα.
Moνάδες 12
Β2. Να δώσετε τον ορισμό της επιχειρηματικότητας, η οποία θεωρείται από ορισμένους οικονομολόγους ως ο τέταρτος συντελεστής παραγωγής.
Μονάδες 3
Β3. Να περιγράψετε το κύριο οικονομικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει κάθε κοινωνία.
Μονάδες 10
ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ
ΘΕΜΑ Γ
Δίνεται ο παρακάτω πίνακας παραγωγής και κόστους μιας επιχείρησης, που λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο και παράγει ένα προϊόν
Αριθμός Συνολικό Μέσο Οριακό Μεταβλητό Μέσο Οριακό
εργατών Προϊόν προϊόν προϊόν κόστος μεταβλητό κόστος κόστος
(L) (Q) (AP) (ΜP) (VC) (AVC) (MC)
0 0 — — 0 — —
10 20 2 2 ; 7 7
20 60 3 4 320 5,3 4,5
30 120 4 6 540 4,5 3,6
40 200 5 8 800 4 3,2
50 ; ; ; 1000 4 4
60 270 4,5 2 1140 4,2 ;
70 280 4 1 1260 4,5 12
Το συνολικό κόστος παραγωγής (TC) της επιχείρησης δίνεται από τη σχέση:
TC=50+w∙L+c∙Q, όπου w η αμοιβή της εργασίας και c το κόστος των πρώτων υλών ανά μονάδα προϊόντος.Τα w και c παραμένουν σταθερά
Γ1. Να μεταφέρετε τον πίνακα στο τετράδιό σας και κάνοντας τους κατάλληλους υπολογισμούς (με ακρίβεια ενός δεκαδικού ψηφίου, όπου είναι απαραίτητο) να αντικαταστήσετε τα ερωτηματικά με τις σωστές αριθμητικές τιμές, λαμβάνοντας υπόψη ότι για L=50 το Μέσο Προϊόν (AP) είναι μέγιστο.
Μονάδες 5
Γ2. Σύμφωνα με τα δεδομένα του παραπάνω πίνακα να εξετάσετε αν ισχύει ο νόμος της Φθίνουσας Απόδοσης. (μονάδα 1) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 3)
Μονάδες 4
Γ3. Να υπολογίσετε το Μέσο Σταθερό Κόστος (AFC), όταν παράγονται 25 μονάδες προϊόντος.
Μονάδες 3
Γ4. Να υπολογίσετε τη μεταβολή του κόστους της επιχείρησης, όταν ο αριθμός των εργατών (L) αυξάνεται από 42 σε 58.
Μονάδες 8
Γ5. Αν η τιμή του προϊόντος στην αγορά διαμορφωθεί σε 3,2 χρηματικές μονάδες, η επιχείρηση θα συνεχίσει να παράγει και να προσφέρει το προϊόν στην αγορά; (μονάδες 2) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 3)
Μονάδες 5
ΟΜΑΔΑ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΘΕΜΑ Δ
Τα δεδομένα του παρακάτω πίνακα αναφέρονται στην τιμή (Ρ) και στην προσφερόμενη ποσότητα (Qs) ενός αγαθού Χ, που παράγει και προσφέρει μια επιχείρηση ενός κλάδου παραγωγής στη βραχυχρόνια περίοδο. Στον συγκεκριμένο κλάδο παραγωγής δραστηριοποιούνται συνολικά εκατό (100) όμοιες επιχειρήσεις.
Τιμή Προσφερόμενη Ποσότητα
(Ρ) (Qs)
6 98
(Η ατομική συνάρτηση προσφοράς είναι γραμμική).
Δ1. Να προσδιορίσετε την τιμή και την ποσότητα ισορροπίας στην αγορά του αγαθού Χ, αν η αγοραία συνάρτηση ζήτησης είναι: QD = 10.000 – 200Ρ .
Μονάδες 9
Δ2. Έστω ότι αυξάνεται ο αριθμός των (όμοιων) επιχειρήσεων από 100 σε 200 και, ταυτόχρονα, αυξάνεται το εισόδημα των καταναλωτών κατά 20%. Να υπολογισθούν οι νέες αγοραίες συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς, αν γνωρίζετε ότι η αγοραία καμπύλη ζήτησης μετατοπίζεται παράλληλα και η τιμή ισορροπίας παραμένει σταθερή.
Mονάδες 8
Δ3. Να υπολογίσετε την εισοδηματική ελαστικότητα (ΕΥ) στην τιμή ισορροπίας, καθώς το εισόδημα αυξάνεται.
Μονάδες 3
Δ4. Να υπολογίσετε την προσφερόμενη ποσότητα μιας επιχείρησης στην τιμή ισορροπίας, πριν και μετά τις μεταβολές στην αγοραία ζήτηση και στην αγοραία προσφορά. (μονάδες 3) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 2)
Μονάδες 5
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
Α.1 α. Σωστό β. Λάθος γ.
Λάθος δ. Λάθος ε. Σωστό
Α.2
(γ) Α.3( δ)
ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
Β.1. Εργασία: Ως εργασία ορίζουμε την καταβολή
ανθρώπινης προσπάθειας, σωματικής και πνευματικής, για την παραγωγή κάποιου
προϊόντος. Ο εργάτης που χτίζει ένα σπίτι, ο αγρότης που οργώνει τη γη, ο
δάσκαλος που διδάσκει κτλ. προσφέρουν εργασία στην παραγωγική διαδικασία. Κατά
την εργασία τους οι άνθρωποι χρησιμοποιούν γνώσεις που απέκτησαν στο σχολείο,
σε διάφορες τεχνικές σχολές, στο Πανεπιστήμιο, αλλά και από την εμπειρία τους
στη δουλειά. Το σύνολο των γνώσεων και ικανοτήτων που αποκτά ο άνθρωπος με την
μόρφωση και την εμπειρία ονομάζουμε ανθρώπινο κεφάλαιο.
Έδαφος
(ή Γη): Ο συντελεστής έδαφος ή γη περιλαμβάνει τη γεωγραφική έκταση,
επιφάνεια, υπέδαφος, λίμνες, ποτάμια, θάλασσες καθώς και τις ιδιότητες του
εδάφους που είναι χρήσιμες στην παραγωγική διαδικασία. Το έδαφος πάνω στο οποίο
χτίζεται ένα εργοστάσιο ή ένα σπίτι είναι παραγωγικός συντελεστής, όπως είναι
και το έδαφος πάνω στο οποίο φυτρώνουν οι διάφορες καλλιέργειες.
Κεφάλαιο: Ο συντελεστής κεφάλαιο
περιλαμβάνει όλα τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία
για την παραγωγή άλλων προϊόντων. Το κεφάλαιο περιλαμβάνει τα διάφορα
μηχανήματα, τα κτίρια, τις εγκαταστάσεις, τα εργαλεία, τα σκεύη, κτλ.
Β.2
Ως επιχειρηματικότητα εννοούν την ικανότητα που έχουν ορισμένοι άνθρωποι
να διαβλέπουν κέρδος σε διάφορες οικονομικές δραστηριότητες και να αναλαμβάνουν
να συνδυάσουν τους άλλους τρεις συντελεστές, για να γίνει η παραγωγή.
Β.3 . Το
οικονομικό πρόβλημα κάθε κοινωνίας προέρχεται από τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ
του πλήθους των αναγκών που οι άνθρωποι επιδιώκουν να ικανοποιήσουν και του
περιορισμένου όγκου των αγαθών που υπάρχουν για την ικανοποίηση αυτών των
αναγκών. Με άλλα λόγια, τα αγαθά που διαθέτει μια οικονομία βρίσκονται σε
έλλειψη σχετικά με τις ανάγκες των ανθρώπων. Η ουσία λοιπόν του οικονομικού
προβλήματος βρίσκεται στη σχετική έλλειψη ή στενότητα των αγαθών. Αυτήν ακριβώς
την έλλειψη αγαθών προσπαθούν οι άνθρωποι να ξεπεράσουν με την οργανωμένη
δραστηριότητα, με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, με την εξεύρεση νέων
παραγωγικών πόρων κτλ. Kάθε οικονομικό αγαθό είναι αποτέλεσμα παραγωγικής
διαδικασίας, στην οποία χρησιμοποιούνται οι συντελεστές της παραγωγής. Κατά
συνέπεια, η σχετική έλλειψη αγαθών είναι στην πραγματικότητα έλλειψη
παραγωγικών συντελεστών. Το πρόβλημα αυτό είναι μόνιμο και απασχολεί κάθε
κοινωνία. Για να αντιληφθούμε καλύτερα
την τεράστια σημασία της σχετικής έλλειψης αγαθών πρέπει να φανταστούμε πώς θα ήταν οργανωμένη η ανθρώπινη κοινωνία
και τι θα έκαναν οι άνθρωποι, αν ζούσαν σε απόλυτη αφθονία, χωρίς να παράγουν,
για παράδειγμα αν τα αγαθά έπεφταν σαν "μάννα εξ ουρανού".
ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ
Γ.1
Αριθμός Συνολικό Μέσο Οριακό Μεταβλητό Μέσο Οριακό
εργατών Προϊόν προϊόν προϊόν κόστος μεταβλητό κόστος κόστος
(L) (Q) (AP) (ΜP) (VC) (AVC) (MC)
0 0 — — 0 — —
10 20 2 2 140 7 7
20 60 3 4 320 5,3 4,5
30 120 4 6 540 4,5 3,6
40 200 5 8 800 4 3,2
50 250 5 5 1.000 4 4
60 270 4,5 2 1.140 4,2 7
70 280 4 1 1.260 4,5 12
Για L =
10: VC = AVC · Q = 7 · 20 = 140
Για L =
50 : MP = AP Þ (ΔQ / ΔL) = Q/ L Þ (Q -200 ) / (50-40) = Q
/50Þ Q = 250
AP = Q /L
= 250/5 = 5
Για L = 50 : ΜC = ΔQ /ΔVC = ( (1.140 -1.000) /
(270 -250) = 7 Γ.2. Ο νόμος της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης δηλώνει ότι στη βραχυχρόνια περίοδο παραγωγής, δηλαδή στην περίοδο που υπάρχει ίνας τουλάχιστον σταθερός παραγωγικός συντελεστής, υπάρχει ένα σημείο μέχρι το οποίο η διαδοχική προσθήκη ίσων μονάδων του μεταβλητού συντελεστή δίνει συνεχώς μεγαλύτερες αυξήσεις στο συνολικό προϊόν. Πέρα από το σημείο αυτό κάθε διαδοχική ίση αύξηση του μεταβλητού συντελεστή θα δίνει όλο και μικρότερες αυξήσεις στο συνολικό προϊόν, δηλαδή, το οριακό προϊόν του μεταβλητού συντελεστή αρχικά αυξάνεται (μέχρι τους 40 εργαζόμενους) και μετά μειώνεται.
Γ.3. VC= Κόστος
εργασίας + Κόστος πρώτης ύλης δηλ , VC= w ·
L + c · Q
TC =
FC + VC ή FC = TC –
VC ή FC = (50 + w · L + c ·
Q) - ( w ·
L + c · Q) ή FC = 50
AFC = FC / Q = 50 / 25 = 2
Γ.4. Αρχικά υπολογίζουμε την ποσότητα προϊόντος και
το μεταβλητό κόστος των 42 εργατών:
Για L = 42
: MP = (ΔQ / ΔL) ή 5= (Q -200 ) / (42-40) ή 5= (Q -200 ) /2 ή 10
= Q -200 ή Q =210
MC= ΔVC /ΔQ ή 4 = (VC -800) / (210 -200) ή
4 = (VC -800) / 10 ή VC = 840
Στη συνέχεια
υπολογίζουμε την ποσότητα προϊόντος και το μεταβλητό κόστος των 58 εργατών:
Για L = 58
: MP = (ΔQ / ΔL) ή 2= (Q -250 ) / (58-50) ή 2= (Q -250 ) /8 ή 16
= Q -250 ή Q =266
MC= ΔVC /ΔQ ή 7= (VC -1.000) / (266 -250) ή
7 = (VC -1.000) / 16 ή VC = 1.112
Επομένως η μεταβολή του Μεταβλητού κόστους είναι :
ΔVC = VC58 – VC42 =
1.112 – 840 = 272
Γ.5. Η επιχείρηση δεν πρέπει να προσφέρει για τιμές που είναι
μικρότερες από το μέσο μεταβλητό κόστος. Άρα, δεν μπορεί να συνεχίσει να παράγει και να
προσφέρει το προϊόν στην αγορά για Ρ = 3,2 < AVC = 4.
ΟΜΑΔΑ ΤΕΤΑΡΤΗ
Δ.1 . Η γενική μορφή της γραμμικής συνάρτησης
προσφοράς είναι: QS = γ + δ •Ρ
Για Ρ = 3 έχουμε: 74 = γ +3 •δ
Για Ρ = 6 έχουμε: 98 = γ +6
•δ
98-74=3δ ή 24=3δ ή δ=8
Για Ρ = 3: 74 = γ +3 8 ή 74
= γ +24 ή γ=50
Επομένως η ατομική συνάρτηση προσφοράς είναι : QS = 50 + 8 •
Ρ
Αντίστοιχα η αγοραία
συνάρτηση προσφοράς για το σύνολο των
100 επιχειρήσεων προκύπτει ως εξής:
QS αγοραία = 100 • QS ατομική ή QS αγοραία = 100 • (50 +
8 • Ρ ) ή
QS αγοραία =5.000 + 800 • Ρ
Γι α τον υπολογισμό του σημείου ισορροπίας , εξισώνουμε τις αγοραίες
συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς δηλ
QD = QS Þ 10.000 – 200 • Ρ = 5.000 + 800 • Ρ ή P0 = 5
Q0 = 5.000 + 800 • 5
= 9.000 μονάδες προϊόντος
Δ.2 . Η αγοραία
συνάρτηση των 200 επιχειρήσεων προκύπτει ως εξής:
Q΄S αγοραία = 200 • QS ή
Q΄S αγοραία = 10.000 + 1.600 • Ρ
Για P0 = 5: Q΄S αγοραία = 10.000 + 1.600 • 5 = 18.000 = Q0 = Q΄D αγοραία
Επειδή η μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης είναι παράλληλη, ο
συντελεστής β παραμένει σταθερός
και ίσος με – 200.
Στην ίδια τιμή P0 = 5 έχουμε: Q΄D = α + β • Ρ ή 18.000 = α – 200 • 5 ή
α = 19.000
Άρα η νέα αγοραία
συνάρτηση ζήτησης είναι Q΄D αγοραία = 19.000 – 200 • Ρ
Δ.3. Για P0 = 5 : QD αγοραία = 10.000 – 200 •5 =
9.000 μονάδες προϊόντος
Q΄D αγοραία = 19.000 – 200 • 5 = 18.000
Η ποσοστιαία μεταβολή
της ποσότητας (ΔQ % ) είναι :
ΔQ % = Q τελικό - Q αρχικό • 100 = 18.000- 9. 000 • 100 = 100 %
Q
αρχικό
9.000
ΕΥ = ΔY% ΔQ% = 20% 100% = 5
